Tag: artificial intelligence

ตรวจสอบการจัดหาข้อมูลเข้าสำหรับระบบปัญญาประดิษฐ์

โมเดลหนึ่งในการพิจารณาการเลือกปฏิบัติของอัลกอริทึม แบ่งการพิจารณาออกเป็นส่วนๆ ดังนี้
Input -> Process -> Output(2) นี่มันอาจจะเป็นเหมือนกล่องดำ คือไม่สามารถบอกได้ชัดๆ ว่าเครื่องมันตัดสินใจอย่างไร การจะไปประเมินไปตรวจสอบก็ทำลำบาก

ที่ง่ายกว่าก็คือมาดูที่ (1) กับ (3) ถ้ามีข้อมูลอะไรที่ไม่ควรใช้ก็ไม่ให้มันวิ่งเข้าไปในระบบเลยตั้งแต่แรก กับไปดูว่าผลลัพธ์สุดท้ายมันโอเคหรือไม่ โดยทั้งหมดนี้ ให้พิจารณา (4) ซึ่งเป็นบริบทแวดล้อมด้วย

แต่โมเดลนี้ก็ไม่ชัดเจนว่า ใครเป็นผู้จัดหาข้อมูลเข้าดังกล่าว คือตัวโมเดลมันเหมือนกับว่า การตัดสินใจของเครื่องมันอยู่เฉพาะที่ (2)

เป็นไปได้ไหมว่า ปัญญาประดิษฐ์มันสามารถตัดสินใจเกี่ยวกับข้อมูลเข้าได้ด้วย ว่าจะเลือกข้อมูลชนิดไหนเข้ามา ด้วยปริมาณเท่าไหร่

เช่นโจทย์ตั้งต้นอาจจะบอกว่าให้เพิ่มอัตราการคลิกปุ่ม ‘ซื้อ’ จากสื่อสังคม ตอนแรกๆ ก็อาจจะใช้ข้อมูลประชากรอะไรก็ว่าไปเท่าที่คนจัดหามาให้ แต่ต่อมาผู้พัฒนาอาจจะเพิ่มความสามารถให้ระบบมันไปหาข้อมูลเพิ่มเติมได้เองจากเน็ต เช่นระบบสร้างการทดลองขึ้นมาได้เอง ส่งข้อมูลเดียวกันไปคนต่างกลุ่มประชากร หรือข้อมูลต่างกันไปคนกลุ่มประชากรเดียวกัน เพื่อหาข้อมูลพฤติกรรมที่ตัวระบบอยากได้

พูดง่ายๆ ก็คือว่า คอมพิวเตอร์สามารถตัดสินใจสร้างการทดลองและ incentive ได้เอง เพื่อให้มนุษย์กลุ่มต่างๆ มาป้อนข้อมูลเพิ่มให้มัน (แน่นอนว่า incentive พวกนี้ มาจากทรัพยากรที่เจ้าของระบบจัดหาให้ แต่เจ้าของระบบไม่ได้เป็นผู้ตัดสินใจจัดหาข้อมูลเองโดยตรง)

ถ้าเป็นแบบนี้ การประเมิน “ข้อมูลเข้า” (1) อย่างเดียวก็จะไม่พอไหม ต้องประเมิน “การจัดหาข้อมูลเข้า” (0) ด้วยอีกที?

ก่อนหน้านี้มันเป็น คอมเล่มเกมกับคอมกันเอง เพื่อฝึกฝน
ต่อไปมันจะเป็น คอมสร้างเกมขึ้นมาให้คนเล่นตามเกมนั้น เพื่อฝึกฝน

Collect -> Input -> Process -> Output

จุดอ่อนของ AI ในงานความมั่นคงปลอดภัยทางสารสนเทศ #infosec17

ในงาน Infosecurity Europe 2017 นอกจากคำว่า GDPR และ IoT ที่เดินไปไหนก็เจอแล้ว ยังมีอีก 2 คำที่มาคู่กันให้เห็นไปทั่ว คือคำว่า artificial intelligence (ปัญญาประดิษฐ์) และ machine learning (การเรียนรู้ของเครื่อง)

หัวข้อหนึ่งที่ได้ไปฟังแล้วน่าสนใจคือ Adversarial Machine Learning: The Pitfalls of Artificial Intelligence-based Security โดยมี Giovanni Vigna ซึ่งเป็นอาจารย์ที่ UC Santa Barbara และหนึ่งในผู้ก่อตั้งบริษัท Lastline มาเป็นวิทยากร

Machine learning and security
Machine learning and security

หลักๆ คือ Giovanni พูดถึงว่า การมีข้อมูลให้เครื่องมันเรียนรู้ถึงรูปแบบมัลแวร์และการโจมตีต่างๆ ก็อาจจะทำให้คอมพิวเตอร์มันเก่งขึ้นได้ในการตรวจจับความผิดปกติ (anomaly detection) โดยอัตโนมัติ ซึ่งอันนี้ก็ใช้เทคนิค classification และ clustering ทำนองเดียวกับแอปพลิเคชันอย่างการรู้จำภาพ โดยเขายกตัวอย่างการหาความผิดปกติในจาวาสคริปต์ ที่ก็อาจจะใช้การวิเคราะห์ข้อมูลจาก abstract syntax tree (AST) เพื่อเปรียบเทียบกับจุดที่เคยมีข้อมูลมาก่อนว่าเป็นอันตราย

Identifying adversaries: Malicious evasive JavaScript
Identifying adversaries: Malicious evasive JavaScript

อย่างไรก็ตาม เช่นเดียวกับระบบปัญญาประดิษฐ์ทั่วไป ที่เครื่องมันก็อาจจะตอบผิดบ้าง (ทั้ง false negative – มีอันตรายจริงๆ แต่หลงหูหลงตาไป ไม่ได้แจ้งเตือน และ false positive – แจ้งเตือนว่าเป็นอันตรายทั้งที่จริงไม่ใช่) แต่นอกจากนั้นแล้ว การใช้ปัญญาประดิษฐ์ และโดยเฉพาะเจาะจงคือการเรียนรู้ของเครื่อง กับงานความมั่นคงปลอดภัยยังมีจุดอ่อนอยู่อย่างน้อยอีก 2 อย่าง หากผู้โจมตีสามารถศึกษาและเข้าใจโมเดลที่ระบบใช้ได้ (ซึ่งการได้มาซึ่งโมเดลนี่ก็อาจจะใช้วิธี reverse engineering เอาก็ได้ เช่นขโมยผ่าน machine learning API – ดูเปเปอร์)

  • อย่างแรกคือ ศึกษาหาจุดบอดของโมเดล เพื่อสามารถรู้ได้อย่างเจาะจงมากขึ้นว่า ในกรณีไหน (ด้วย feature set แบบไหน ในเงื่อนไขไหน) ที่ระบบจะถูกหลอกได้ (ทั้ง false positive และ false negative) และนำจุดอ่อนนี้ไปหาประโยชน์ และ
  • อย่างที่สองคือ ศึกษาว่าการเรียนรู้ปรับปรุงโมเดลนั้นทำอย่างไร ใช้ข้อมูลทำนองไหน และหาทางป้อนข้อมูลที่สร้างขึ้นมาหลอกๆ เพื่อทำให้โมเดลเปลี่ยนไปในทางที่ต้องการ พูดอีกอย่างคือเป็นการทำให้โมเดลถูกปนเปื้อน (contaminated / polluted)

ใครอยากอ่านโดยละเอียดเกี่ยวกับเรื่องพวกนี้ เอาชื่อหัวข้อแต่ละอันในสไลด์ข้างล่างนี้ ไปค้นอินเทอร์เน็ตได้เลยครับ

Adversarial machine learning is here
Adversarial machine learning is here

จริงๆ ปัญหาทั้งสองอย่างที่พูดถึงข้างบน ไม่ได้เกิดขึ้นได้เฉพาะกับแอปพลิเคชันด้านความมั่นคงปลอดภัย การใช้ปัญญาประดิษฐ์หรือการเรียนรู้ของเครื่องในงานประมวลผลภาษาธรรมชาติหรือการรู้จำรูปภาพก็เจอปัญหาแบบเดียวกันนี้ได้ เพียงแต่สิ่งต่างกันคือ

  • สภาพแวดล้อม (ข้อมูล) สำหรับการใช้ภาษาหรือรูปภาพ มันเปลี่ยนแปลงช้ากว่าสภาพแวดล้อมในโลกความมั่นคงทางสารสนเทศ (ที่มีมัลแวร์ใหม่ๆ เกิดขึ้นทุกวัน) และ
  • มันมีแรงจูงใจมากกว่าที่จะเอาชนะโมเดลในงานด้านความมั่นคง (ถ้าเราสามารถทำให้ Siri หรือ Google Translate ทำอะไรแปลกๆ ได้ ก็อาจจะตลกดี มีแรงจูงใจด้านความบันเทิง ความอยากรู้อยากเห็น ในขณะที่งานด้านความมั่นคงทางสารสนเทศมีแรงจูงใจด้านเศรษฐกิจหรือด้านการเมืองชัดเจน)

การใช้ AI ในงานความมั่นคงปลอดภัย จึงจำเป็นต้องระมัดระวังมากขึ้น คือมันมีคนพร้อมจะเล่นงานเมื่อคุณพลาด หรือถ้าคุณยังไม่พลาด เขาก็จะล่อลวงให้คุณพลาดให้ได้

แต่ในด้านกลับ ความรู้ที่เรียกว่า “adversarial machine learning” นี้ก็อาจจะถูกใช้เพื่อสร้างกับดักหรือกระทั่งตามล่าการโจมตีแบบใหม่ๆ ก็ได้ คือเอาไปหลอกคนที่จะมาโจมตีก็ได้

From trapping to hunting
From trapping to hunting

ตอบจบก่อนช่วงสรุป วิทยากรบอกให้เราตั้งคำถามให้ดี เวลามีใครมาเสนอขายระบบที่ใช้ AI หรือ Deep Learning (ซึ่งตอนนี้เป็นคำฮิตอีกคำ) เพื่อปกป้องความมั่นคงปลอดภัยทางสารสนเทศ (โน๊ต: วิทยากรก็มานำเสนอในฐานะตัวแทนบริษัทขายระบบพวกนี้เหมือนกัน)  คำถามเหล่านั้นก็คือ

  • ระบบดังกล่าวใช้เทคนิคอะไรมาประกอบกันบ้าง
  • ระบบใช้ข้อมูลชุดใดบ้างในการสอนโมเดล
  • ความสามารถในการป้องกันการถูกโจมตี (ตามที่โฆษณา) นั้นถูกประเมินอย่างไร
  • ประเมินภายใต้โมเดลภัยคุกคาม (threat model) แบบไหน?
  • วิธีที่ระบบใช้มี ความเที่ยง (precision) และ  การเรียกกลับ (recall) เท่าใด (ความเที่ยง หมายถึง จากจำนวนที่ระบบบอกว่าเป็นความผิดปกติ มีที่ผิดปกติจริงๆ เท่าใด, การเรียกกลับ หมายถึง จากจำนวนความผิดปกติที่มีอยู่จริงๆ ระบบสามารถพบได้เท่าใด)

ถ้าคนขายตอบสิ่งเหล่านี้ชัดๆ ไม่ได้ เราก็มีข้อมูลไม่พอจะตัดสินใจว่าระบบที่เขาอยากขายนั้นจะใช้ได้ดีกับงานของเราหรือไม่

What to ask about AI/ML/Deep Learning-based technology
What to ask about AI/ML/Deep Learning-based technology

หลังนำเสนอจบ มีโอกาสเข้าไปคุยกับวิทยากรนิดหน่อย ถามเขาไปว่า มันเป็นไปได้ไหมที่จะแชร์โมเดลตรวจจับความผิดปกติทางความมั่นคงปลอดภัยกัน

บริบทคือว่า ปัจจุบันสิ่งหนึ่งที่ชุมชนความมั่นคงปลอดภัยทางสารสนเทศทำกัน เพื่อเพิ่มความปลอดภัยในภาพรวมของทุกคน ก็คือการแบ่งปันข้อมูลการโจมตีหรือจุดอ่อนต่างๆ กัน แต่ทีนี้ ข้อมูลบางชุดก็อาจจะมีข้อมูลส่วนบุคคลหรือความลับทางการค้าติดอยู่ด้วย ทำให้บริษัทไม่สะดวกที่จะแชร์ให้กับ CERT หรือกับหน่วยงานอื่น ทีนี้ ถ้าเกิดว่าแต่ละหน่วยงานต่อไปมีการเก็บข้อมูลมาสร้างโมเดลตรวจจับของตัวเอง มันเป็นไปได้ไหม ที่จะแชร์(บางส่วนของ)โมเดลออกไปให้หน่วยงานภายนอก เพื่อให้เอาไปปรับปรุงโมเดลของเขา ทำนองว่าเป็น machine learning แบบช่วยๆ กันทำ โดยไม่ต้องแชร์ข้อมูลที่ใช้เรียน แชร์เฉพาะโมเดลที่สำเร็จแล้ว (ซึ่งน่าจะไม่เหลือข้อมูลที่อ่อนไหวไม่อยากแชร์)

Giovanni ตอบสั้นๆ ว่า มีคนคิดเรื่องนี้อยู่ แต่ ณ ขณะนี้ เทคโนโลยียังไปไม่ถึงตรงนั้น

ผมถ่ายมาไม่ครบทุกสไลด์ (เกรงใจ) คิดว่าอีกสักพักเขาน่าจะอัปโหลดไปที่ไหนสักที่ครับ ทางงานประชุมมีสรุปไว้ด้วย: #INFOSEC17 Machine Learning is Positive, but not a Security Solution

งาน Infosecurity Europe นี้ไม่ได้รู้จักมาก่อน (ผมไม่ใช่คนในวิชาชีพนี้โดยตรง เพียงแต่ต้องติดตามบ้างจากงานที่ทำงาน) เพิ่งจะรู้จากทวิตเตอร์ตอนที่ไปอยู่ลอนดอนได้สัปดาห์นึงแล้วนี่แหละ คือพวกผมไปกันอีกงานหนึ่งชื่องาน Mobile Media and Communication Practices in Southeast Asia เป็นงานสัมมนาวิชาการที่คณะสังคมวิทยาและมานุษยวิทยา ที่ธรรมศาสตร์ จัดร่วมกับ Goldsmiths Media Ethnography Group มหาวิทยาลัยลอนดอน ไม่ค่อยเกี่ยวกับด้านความมั่นคงปลอดภัยทางสารสนเทศเท่าไหร่ (แต่ก็มีหัวข้อนึงที่อาจารย์จาก Goldsmiths วิเคราะห์นโยบาย Thailand 4.0 และ Smart Thailand อาจจะเฉียดๆ)

อย่างไรก็ตาม ก็รู้สึกคุ้มค่าที่ได้ไป (ถ้ารู้เร็วกว่านี้อีกนิดก็จะดี จะได้ลงทะเบียนเข้าฟรี พอรู้ช้าต้องไปลงทะเบียนหน้างาน ต้องจ่าย 35 ปอนด์สำหรับงาน 3 วัน) ไปแล้วก็รู้สึกว่าอยากเขียนมาเล่า ยังไงอ่านอีกสองโพสต์ก่อนหน้าได้ครับ หลักการ/กลไกการคุ้มครองข้อมูลใหม่ใน GDPR ของสหภาพยุโรป และ ความมั่นคงปลอดภัยของ Internet of Things – ข้อคิดจาก Bruce Schneier

ร่างพ.ร.บ.ว่าด้วยการรักษาความมั่นคงปลอดภัยไซเบอร์ ใกล้จะคลอดเต็มทน ใครมีความคิดเห็นอะไรก็ส่งไปได้นะครับ แฟกซ์ 0-2281-2904 อีเมล legal@alro.go.th

Machine learning: The last line of defense
Machine learning: The last line of defense
Learn what your network does
Learn what your network does
Conclusions
Conclusions

Robocode Thailand Contest 2009

Robocode Thailand Contest 2009 การแข่งขันการเขียนโปรแกรมจาวาเพื่อควบคุมหุ่นยนต์รถถัง

Robocode เป็นเกมที่แต่ละทีมจะพัฒนาโปรแกรมด้วยภาษาจาวา เพื่อควบคุมหุ่นยนต์รถถังให้ต่อสู้กันแบบอัตโนมัติ โดยแต่ละทีมไม่สามารถควบคุมหุ่นยนต์ของตัวระหว่างการแข่งขันได้ จึงเป็นเกมที่ฝึกทักษะการเขียนโปรแกรมและการนำอัลกอริทึม (algorithm) หรือวิธีการต่าง ๆ รวมถึง ปัญญาประดิษฐ์ (artificial intelligence – AI) มารวมกันเพื่อทำให้หุ่นยนต์มีประสิทธิภาพมากที่สุด เว็บไซต์วิชาการ.คอม เล็งเห็นประโยชน์ของเกม Robocode นี้ว่าจะช่วยฝึกทักษะต่าง ๆ ให้กับเยาวชนและผู้ที่สนใจ จึงร่วมกับศูนย์เทคโนโลยีอิเล็กทรอนิกส์และคอมพิวเตอร์แห่งชาติ (เนคเทค) และสถาบันเทคโนโลยีนานาชาติสิรินธร มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ จัดการแข่งขัน Robocode Thailand Contest 2009 เพื่อค้นหาสุดยอดทีมกับสุดยอดหุ่นยนต์ประจำปีนี้ โดยการแข่งขันในรอบคัดเลือก จะดำเนินการผ่านเว็บไซต์วิชาการ.คอม ส่วนการแข่งขันในรอบสุดท้าย ซึ่งเป็นการชิงชนะเลิศระดับประเทศ จะจัดการแข่งขันในช่วงต้นปี 2009 ภายในงานมหกรรมการแข่งขันด้านไอซีที ซึ่งดำเนินการเป็นประจำทุกปีโดยเนคเทค

ผู้ที่สนใจสามารถดาวน์โหลดโปรแกรม Robocode ได้ที่ robocode.sf.net ศึกษาวิธีการพัฒนาหุ่นยนต์ได้จากบทความติว และส่งซอฟต์แวร์หุ่นยนต์ที่พัฒนาขึ้นเข้าแข่งขันได้ตั้งแต่วันนี้ โดยจะปิดรับสมัครและปิดให้อัปโหลดหุ่นยนต์ในวันที่ 20 มกราคม 2552

ที่มา : http://www.vcharkarn.com/robocode/

technorati tags:
,
,
,

Papers Written by Googlers

Research papers by people at Google

including ones by Peter Norvig, Dominic Widdows, Marius Pasca … and of course Sergey Brin and Lawrence Page themselves !

ผลงานวิจัยตีพิมพ์จากกูเกิล คนพวกนี้เขาขยันคิดอะไรกันออกมาทุกวัน ?

Peter Norvig นั่นเป็นเจ้าพ่อ AI เขียนหนังสือ Artificial Intelligence: A Modern Approach (ร่วมกับ Stuart Russell) น่าจะเป็นหนังสือ AI ที่ใช้ในชั้นเรียนมากที่สุด

Dominic Widdows เขียนหนังสือที่ผมชอบมากเล่มนึง คือ Geometry and Meaning เราจะแทน/วัด “ความหมาย” ด้วยเรขาคณิตได้ไหม ? เป็นหนังสือที่ให้ไอเดียอะไรใหม่ ๆ เยอะมาก ที่สำคัญคือ อ่านง่าย ตัวอย่างประกอบเยอะ รูปประกอบก็ทำดี

ส่วนใครสนใจเรื่อง open-domain question answering system และเรื่องที่เกี่ยวข้อง เช่นพวก named entity ก็ตามงานของ Marius Pasca นี่ไว้ เขาเขียนหนังสือด้านนี้ไว้เล่มนึงด้วย คือ Open-Domain Question Answering from Large Text Collections ผมไม่เคยอ่าน แต่หนังสือของ สำนักพิมพ์ CSLI ส่วนใหญ่จะไม่น่าผิดหวัง

… สองคนหลังนั่น ? ก็คนก่อตั้งกูเกิลไง … เขาเคยเป็นนักวิจัยมาก่อนนะ 😛

technorati tags:
,
,

mloss – free as in speech, not in will (yet)

mloss – Machine Learning Open Source Software Community ชุมชนซอฟต์แวร์โอเพนซอร์สด้านการเรียนรู้ด้วยเครื่อง

วารสารวิชาการ Journal of Machine Learning Research – Open Source Software Track

[ ผ่าน kindml ]

technorati tags:
,
,

2050 Person of the Year: AI

นักเทคโนโลยีและนักประดิษฐ์ไปสุมหัวกันสองวัน ที่งานประชุม Singularity Summit ที่ซานฟรานซิสโก
คุยกันเรื่องประโยชน์และความเสี่ยงของวิทยาการปัญญาประดิษฐ์ที่ก้าวหน้าขึ้นเรื่อย ๆ
และจะทำยังไง ถ้าเกิดวันนึงเครื่องจักรฉลาดกว่ามนุษย์ — The future of intelligent machines

  • Google’s director of research talks AI
    The search giant’s influence on the Web can be likened to game theory, says Peter Norvig, director of research. (ตาปีเตอร์นี่ เป็นหนึ่งในคนเขียนหนังสือเรียน AI ที่ใช้กันในมหาลัยทั่วโลก เมืองไทยหลายที่ก็ใช้)
  • Facebook backer Thiel’s investment strategy for singularity
    Peter Thiel, co-founder of PayPal, has some advice for the coming age of smarter-than-human AI: invest in catastrophic insurance.
  • Coming to grips with intelligent machines
    Technologists head to San Francisco to discuss the benefits and risks of AI and how to deal with computers that are smarter than humans.
  • A call for machine morality
    A Yale lecturer hypothesizes about what we face in an age of AI machines such as self-driving cars or household robots.
  • iRobot CTO: ‘We’ will be gone when AI is here
    Rodney Brooks talks about artificial intelligence on the opening day of the Singularity Summit.

[ ลิงก์ News.com | ผ่าน OSNews ]

technorati tags:
,
,

Social Intelligence

“social intelligence” — “ปัญญาสังคม”?
เออ มันคืออะไรหว่า ?

… As long as the society becomes more complex these intellectual competences become more sophisticated. This competence is social intelligence and can be defined as the intelligence that lies behind group interactions and behaviours. This type of intelligence is closely related to cognition and emotional intelligence.

The interest in this particular type of intelligence is that is studied to be exploited by robotic systems, artificial animals or commonly animats and agents. The discipline of social intelligence enhances the field of artificial intelligence with a variety of theories from system theory, adaptive systems, simulation, game theory, biologically inspired algorithms, software agents, etc.

Application examples of social intelligence are the social robots, the swarm intelligence paradigm, the action selection and the foraging procedure.

search: “social+intelligence”

tags:
|
|

Sanskrit and Artificial Intelligence

Knowledge Representation in Sanskrit and Artificial Intelligence
by Rick Briggs, Roacs, NASA Ames Research Center
(published in AI Magazine, Volume 6, Number 1, Spring 1985)

There have been suggestions to use Sanskrit as a metalanguage for knowledge representation in e.g. machine translation, and other areas of natural language processing because of its highly regular structure (The AI Magazine, Spring, 1985 #39). This is due to Classical Sanskrit being a regularized, prescriptivist form abstracted from the much more irregular and richer Vedic Sanskrit. This levelling of the grammar of Classical Sanskrit occurred during the Brahmana phase, after the language had fallen out of popular use, arguably qualifying Classical Sanskrit as an early engineered language.
— from Wikipedia entry, Sanskrit

via note

tags: , , , , ,

OpenCyc 1,0

OpenCyc is the open source (LGPL) version of the Cyc technology, the world’s largest and most complete general knowledge base and commonsense reasoning engine. OpenCyc can be used as the basis for a wide variety of intelligent applications. This is release 1.0 of OpenCyc featuring the complete Cyc ontology of over 260,000 terms and their definitional assertions numbering over 1.8 million. OpenCyc requires about 500MB of disk space and performs best with over 512 MB RAM. One GB of RAM is recommended for Cyc when accessed by Java applications.

Play the FACTory game, to improve Cyc.

related project: ConceptNet @ MIT Media Lab

via osnews

tags: , , , , , , , , ,

information science vs informatics

Not to be confused with Library science.

Not to be confused with Information science.

Not to be confused with Informatics.

Not to be confused with Computer science (or Computing science).

A long talk, in Wikipedia, on the topic of “information science” vs “informatics”.

เท่าที่อ่าน ก็ประมาณว่า คำว่า informatics และ information science ตามรูปศัพท์ มันก็น่าจะมีความหมายเหมือน ๆ กัน แต่ในสหรัฐเนี่ย เค้าว่ามันไม่เหมือนกัน คำหลังเนี่ย มันใช้มานานแล้วในสหรัฐ โดยใช้ในความหมายไปทางสารสนเทศที่เกี่ยวกับมนุษย์และสังคม คือออกไปทาง library (and information) science ทีนี้ พอคนทำด้าน computer science ที่ไม่ได้ทำเกี่ยวกับตัวคอมพิวเตอร์โดยตรง แต่เกี่ยวกับสารสนเทศมากกว่า (แต่ยังเป็นสารสนเทศในเครื่องจักรอยู่) อยากจะหาคำใหม่ที่มันใช้อธิบายงานของตัวเองได้ดีขึ้น จะใช้คำว่า information science มันก็ซ้ำ ก็เลยนำคำว่า informatics มาใช้ แต่ทีนี้ สำหรับทางฝั่งสหราชอาณาจักร ความหมายของ informatics นี่มันกินรวมทั้งการประมวลผล คือ computing science (เกือบจะเหมือน computer science เป็นศัพท์ของทางยูเคเค้า) ไปจนถึงสารสนเทศทั้งในสิ่งมีชีวิตและสิ่งที่ถูกสร้างขึ้นมาด้วย เช่น cognitive science, artificial intelligence และรวมไปถึงสภาพแวดล้อมรอบ ๆ นั่นคือกินรวมไปถึงสิ่งที่ทางฝั่งสหรัฐเรียกว่า information science

ความที่ทั้งสองประเทศ ต่างก็พูดภาษาอังกฤษทั้งคู่ พอใช้คำที่หน้าตาเหมือนกัน แต่ความหมายดันไม่เหมือน ก็เลยงงกันใหญ่ ไม่รู้จะเอาไงดี อีกทั้งตัวสาขา informatics (และ information science) ก็มีการพัฒนาอยู่ตลอด ก็เลยทับกันไปกันมา … ตอนนี้เท่าที่อ่านในวิกิพีเดียก็เหมือนยังจะตกลงกันไม่ได้

(ส่วนในยุโรปที่ไม่ใช่ยูเค ใช้คำว่า informatique (ฝรั่งเศส) / informatik (เยอรมัน) แต่คำว่า informatik นี่ก็สับสนเหมือนกัน เพราะ (ในวิกิพีเดีย) บางที่ก็แปลเป็น computer science บางที่ก็เป็น information technology)

ภาษาไทยนี่เอาคำว่าไรดี ? 😛

tags: