ภาพโดย ชัย ราชวัตร สำเนาจากเพจ เรารักในหลวง

“ในบ้านเมืองนั้น มีทั้งคนดีและคนไม่ดี ไม่มีใครจะทำให้ทุกคนเป็นคนดีได้ทั้งหมด การทำให้บ้านเมืองมีความปรกติสุขเรียบร้อย จึงมิใช่การทำให้ทุกคนเป็นคนดี หากอยู่ที่การส่งเสริมคนดี ให้คนดีได้ปกครองบ้านเมือง และควบคุมคนไม่ดีไม่ให้มีอำนาจ ไม่ให้ก่อความเดือดร้อนวุ่นวายได้”
— พระบรมราโชวาทของพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว
(พิธีเปิดงานชุมนุมลูกเสือแห่งชาติ ครั้งที่ 6 ณ ค่ายลูกเสือวชิราวุธ อำเภอศรีราชา จังหวัดชลบุรี, 11 ธันวาคม 2512)

เวลาคนอ้างโควตนี้ แชร์ภาพนี้ ผมคิดว่าจำนวนมาก โฟกัสไปที่ “คน” (คนดี, คนไม่ดี)

แต่ในคำพูดนี้ ยังมีอีกเรื่องสำคัญ คือ “กระบวนการ” (ส่งเสริม, ควบคุม) ที่ไม่ค่อยถูกมอง

ถ้าเราเอาแต่มองที่คน วันนี้เราก็อาจจะได้คนดีไปปกครอง แต่ลืมคิดถึงกระบวนการว่า ถ้าวันนึงคนเหล่านี้เลิกดีขึ้นมา แล้วจะทำไง จะเอาเขาออกจากตำแหน่งปกครองได้ยังไง หรือถ้าคนดีเลิกเป็นคนแล้ว (คือตายห่าไปแล้ว) แล้วเราจะหาคนต่อไปมาปกครองต่อยังไง หรือใช้กระบวนการหรือกลไกอะไรในการจะบอกว่าคนนี้ ดีพอ กับตำแหน่งหน้าที่หนึ่งๆ

แล้วมนุษย์เรามันก็ดีๆ ชั่วๆ ตามเวลาและโอกาส ระบบมันจึงสำคัญ เราจะได้สิ่งที่ดีมากที่สุดและเลวมากที่สุดจากคน แต่จะได้สิ่งที่ดีน้อยที่สุดและเลวน้อยที่สุดจากระบบ การคิดถึงทั้งสองอย่างจะทำให้เรายังมีโอกาสได้สิ่งที่ดีที่สุดและการันตีว่าอย่างไรเสียก็จะไม่ได้อะไรเลวไปกว่าที่เราพอรับได้

ยังไม่ต้องพูดถึงการ “ควบคุมคนไม่ดีไม่ให้มีอำนาจ” ว่าทำได้ในขอบเขตแค่ไหน ที่จะป้องกันไม่ให้ absolute คนดี มี absolute power ที่จะ absolutely corrupts

แต่เราจะคิดอะไรกับคำพูดนี้ได้มากน้อยแค่ไหนกัน เพราะถ้าลองกดไปดูคอมเมนต์ของรูป ก็มีแต่ “ทรงพระเจริญ” เราไม่ได้อนุญาตตัวเองให้อยู่ในโหมดที่จะคิดอะไรกับคำพูดนี้ได้นัก

โพสต์ครั้งแรกในเฟซบุ๊ก 18 ส.ค. 2556